Dojrzałość szkolna
DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA to gotowość do podjęcia przez dziecko zadań i obowiązków jakie stawia przed nim szkoła. Dojrzałość obejmuje: rozwój fizyczny oraz psychiczny: emocjonalny, społeczny i umysłowy a także poziom opanowania umiejętności i wiadomości przygotowujących dziecko do podjęcia nauki czytania, pisania i liczenia. Im pełniejsza jest ta dojrzałość, tym większa będzie gwarancja powodzenia dziecka w nauce.
Składowe dojrzałości:
Dojrzałość emocjonalna to zdolność do przeżywania bogatego i zróżnicowanego świata uczuć,.
Dojrzałe emocjonalnie dziecko prawidłowo reaguje na pozytywne bądź negatywne uwagi dotyczące zachowania i postępów w nauce.
Dziecko niedojrzałe emocjonalnie jest wybuchowe, drażliwe, agresywne, złości się lub płacze z błahego powodu, często popada w konflikty z kolegami.
Dziecko dojrzałe społecznie prawidłowo nawiązuje kontakty z rówieśnikami i dorosłym, potrafi przestrzegać reguł życia w zbiorowości, przestrzegać zawartych umów. Od dziecka rozpoczynającego naukę w szkole wymaga się zrozumienia prostych sytuacji społecznych i rozeznanie, co jest dobre a co złe (np. że nie wolno krzywdzić innych, niszczyć cudzej własności, przywłaszczać sobie znalezionych rzeczy). Dziecko dojrzałe społecznie dobrze się czuje w nowym środowisku szkolnym, z chęcią podejmuje zadania na rzecz innych.
Przejawem niedojrzałości społecznej jest stałe absorbowanie uwagi nauczyciela, domaganie się ciągłego wyróżniania i dążenie do uprzywilejowanej pozycji w klasie. Dzieci niedojrzałe społecznie mogą też izolować się od grupy, stronić od kolegów, unikać wspólnych zabaw, łatwo poddawać się dominacji kolegów, wykazywać bierność, nieśmiałość, lękliwość, małomówność.
Dojrzałość umysłowa dziecka przejawia się w zainteresowaniu nauką, zwłaszcza czytaniem, pisaniem, liczeniem, zaciekawieniem zjawiskami zachodzącymi w najbliższym otoczeniu. Dziecko dojrzałe umysłowo potrafi skupić uwagę przez dłuższy czas na tej samej czynności, potrafi z uwagą śledzić treść opowiadanej czy czytanej bajki. Jego mowa jest poprawna pod względem artykulacyjnym.
Podsumowując dziecko gotowe do podjęcia nauki w szkole:
- posiada wiedzę o sobie i otaczającym go świecie (potrafi powiedzieć, jakie ma imię i nazwisko, ile ma lat, gdzie mieszka, opowiedzieć o pracy rodziców, zna pory roku, dni tygodnia)
- rozumie przekazy słowne, wypowiada się w sposób zrozumiały dla odbiorców, ma odpowiedni zasób słów, wypowiada prawidłowo głoski, formułuje wypowiedzi za pomocą zdań, opowiada o swoich przeżyciach, treść obrazka
- skupia uwagę, koncentruje się na zadaniu
- zapamiętuje treść piosenek, wierszy, nowych słów
- klasyfikuje i szereguje przedmioty i obrazki według określonej zasady (np. owoce, pojazdy, zwierzęta)
- tworzy zbiory według określonej cechy
- dostrzega te same elementy i różnice w obrazkach
- posiada orientację w schemacie ciała i przestrzeni (wskazuje prawą- lewą rękę, rozumie pojęcia przestrzenne: góra, dół, nad, pod, przed itp., określa położenie przestrzenne przedmiotów)
- jest sprawny pod względem ruchowym i manualnym (kopie w piłkę, lepi z plasteliny, buduje z drobnych klocków, właściwie obchodzi się z przyborami pisarskimi i posługuje się nożyczkami)
- wykonuje podstawowe czynności samoobsługowe: samodzielnie je, ubiera się, rozbiera się, myje, reguluje potrzeby fizjologiczne)
- wykazuje gotowość zadaniową (jest zainteresowane zadaniem i jego efektami, stara się wykonać prace do końca, próbuje poradzić sobie z trudnością)
- rozumie i stosuje zasady społeczne (współdziała, czeka na swoją kolej, nawiązuje kontakty z rówieśnikami i dorosłymi, jest wrażliwy na opinię innych, stosuje się do ustaleń)
- wykazuje zainteresowanie czytaniem, pisaniem, matematyką.
Jeśli dziecko nie spełnia w większym lub mniejszym zakresie powyższych wymagań, w zachowaniu dziecka występują trudności, funkcjonowanie dziecka budzi jakiekolwiek wątpliwości – wtedy warto skonsultować się w podjęciu ostatecznej decyzji ze specjalistą: psychologiem, pedagogiem, logopedą
DO RODZICÓW :
Warto też podejmować różnorodne działania w domu wspomagające rozwój dziecka i kształtujące jego gotowość szkolną. To, co można zrobić, to np. zachęcać naszą pociechę do rysowania, wycinania, lepienia z plasteliny, nawlekania. Wskazane też ćwiczyć z dzieckiem umiejętność skupiania się: czytając mu lub opowiadając bajki, rozmawiając o poznanej przed chwilą opowieści.